Wat voor economie willen we zijn? ‘Leer van de keuzes van Singapore’

Allereerst moeten we een keuze maken hoe we de ruimte in Nederland willen aanwenden. De landelijke politiek maakt die keuze nog niet. Diederik Samsom, Matthijs Bouman en de Eindhovense wethouder Stijn Steenbakkers hielpen daarom een handje.

Beckmann zette de toon door te stellen dat er ruimte zat is, en ruimtegebruik een keuze. ‘Een interessant voorbeeld is Singapore, dat heeft gekozen voor handel en logistiek en is nu een van de rijkste landen ter wereld. Dit laat zien dat het niet gaat om hoeveel ruimte we hebben, maar hoe we die ruimte gebruiken.’

‘Nederland is slechts voor 13 procent bebouwd. Met een uitbreiding van slechts 1 tot 1,5 procent van de bebouwde oppervlakte kunnen we al onze ambities waarmaken, van woningbouw tot logistiek en duurzame landbouw.’

Het congres, een initiatief van Dutch Industrial Logistics Association had tot doel de discussie op gang te brengen over de vraag wat voor economie Nederland wil zijn.

Duidelijke keuzes Eindhoven Stijn Steenbakkers, wethouder van Brainport, economie, onderwijs, KnoopXL en Eindhoven-Noordwest Stijn Steenbakkers, wethouder van Brainport, economie, onderwijs, KnoopXL en Eindhoven-Noordwest, vertelde het succesverhaal van ASML dat voortkomt uit een duidelijke keuze voor hightech.

‘ASML is een van de belangrijkste bedrijven van het continent. Met de keuze voor high tech hebben we een insteek: het wassende water tilt alle boten op.’

Steenbakkers liet een overzicht zien van de bedrijven waaronder Signifiy, Atos, Thales, ASML en NXP die uit Philips zijn voortgekomen.

'We hebben in de regio de focus gelegd op innovatie en daar een gezamenlijke strategie op losgelaten. Dat uit zich in een triple helix-model waarin overheden, bedrijven en universiteiten samenwerken. Mede daardoor gaat de economische ontwikkeling hier sneller dan elders in het land.'

Bijvoorbeeld de helft van de patentaanvragen komt uit de Brainport. De regio staat steevast in lijstjes met hoogste investeringen in R&D.

‘De samenwerking van grote bedrijven, mkb, onderzoeksinstituten en overheden in een ecosysteem is iets om trots op te zijn. Dat tilt hightech op, maar ook sectoren die van oudsher helemaal niet sterk zijn in deze regio. Denk aan cultuur, sport, recreatie, opslag, bouw en handel.’

Het geheim achter de groei is volgens Steenbakkers een duidelijke keuze. ‘Concentreer je en durf als regio ergens voor te kiezen. Dat kiezen vinden we soms lastig. Maar wat hier gebeurt, is niet alleen van belang voor de regio, maar zeker ook voor Nederland, Europa en de wereld. Dit gaat ook over strategische autonomie.’

Keuzes maken betekent ook dat niet iedere stad zijn eigen campus heeft. De regio concentreert zich op vijf campussen in de regio: automotive, Technische Universiteit Eindhoven, de Brainport, high tech en Strijp S/T. 'Clusteren is belangrijk, maar dan moet je ook ruimtelijke keuzes maken en bepalen waar geen ruimte voor is.'

Innovatie en arbeidsmigratie Mathijs Bouman, journalist, schrijver en econoom, presenteerde zijn visie aan de hand filmpjes uit de tijd van Charlie Chaplin. Hij schetste de uitdagingen waar Nederland voor staat.

'Het kabinet wil minder arbeidsmigranten, maar dat maakt de arbeidsmarkt eerder krapper dan ruimer. Dit staat haaks op de realiteit waarin we te maken hebben met een vergrijzende bevolking.’

Bouman benadrukte dat het verbeteren van arbeidsproductiviteit en het stimuleren van innovatie cruciaal zijn om Nederland economisch relevant te houden.

'Ondanks dat Nederland nog steeds hoog scoort op arbeidsproductiviteit, zien we een dalende trend. De grote puzzel is waarom we onze innovatiemotor niet meer goed op gang krijgen.'

Zijn conclusie: ruimte is niet de beperkende factor, maar eerder zijn we beperkt door hoe we de ruimte willen benutten. ‘Maar liefst 60 procent van Nederland is agrarische grond. De vraag is dus niet of Nederland vol is, maar wat we met die ruimte willen doen.’

Mathijs Bouman Grootschalige bedrijvigheid zoals distributiecentra Terug naar Beckmann, hij somde op dat we als land heel veel willen: een miljoen woningen bouwen, ruimte voor de circulaire economie, en natuur beschermen.

‘Tegelijkertijd zijn we sceptisch over grootschalige bedrijvigheid zoals distributiecentra. Dat leidt tot het gevoel dat we keuzes moeten maken, omdat Nederland vol is.’

‘Ik wil het omdraaien: goed ruimtelijk beleid kan alleen ontstaan als we eerst heldere keuzes maken. Willen we een kenniseconomie zijn? Besef dan dat slechts een derde van de beroepsbevolking hoger opgeleid is. Willen we een agrarische economie zijn? Dat zou je denken als je naar ons ruimtegebruik kijkt, maar deze sector vult de schatkist nauwelijks.’

De huidige bijdrage van de agrarische sector aan het BBP is volgens het Dilas-bestuurslid slechts één procent en we importeren als land 85 procent van ons voedsel.

‘Transformeren naar een maakindustrie zou een optie kunnen zijn, maar momenteel draagt deze sector slechts 13 procent bij aan ons nationale inkomen. Of moeten we toch vooral inzetten op een diensteneconomie? Handel en logistiek vormen de ruggengraat hiervan en zijn essentieel voor onze welvaart.’

De Green Deal en de logistieke sector Diederik Samsom, kernfysicus, ondernemer en voormalig PvdA-leider, gaf zijn visie op de Green Deal van de Europese Unie, waaraan hij heeft meegewerkt.

‘In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt, is de Green Deal geen klimaatplan, maar een economische strategie. Het gaat om economische vernieuwing en herstel, juist omdat ons continent veroudert.’

Samsom benadrukte dat bedrijven zoals in de logistieke sector vooruit moeten lopen om een verschil te maken.

‘Logistieke gebouwen kunnen niet alleen duurzaam zijn, maar ook een bijdrage leveren aan de energietransitie door bijvoorbeeld oplossingen te bieden voor netcongestie. Denk aan energy hubs en batterijen.’

'We moeten streven naar natuurinclusief bouwen en onze impact omzetten van negatief naar positief’, aldus Samsom.

Hij benadrukte dat de sector, als deze het verschil wil maken, nu actie moet ondernemen. ‘Als u in de komende vijf tot tien jaar een verschil wilt maken, dan moet u nu naar voren rennen.'

Diederik Samsom Ecosysteem en keuzes voor de toekomst In de verschillende debatten tijdens het congres afgelopen donderdag kwam naar voren dat duidelijke keuzes nodig zijn om Nederland economisch en ruimtelijk te versterken.

Aan de hand van stellingen zoals ‘ook andere sectoren verdienen eenzelfde pakket als ASML’ werd gedebatteerd over de noodzaak van samenwerking tussen overheden, bedrijfsleven en onderzoeksinstituten om innovatieve ecosystemen te ontwikkelen.

De discussie benadrukte dat het succes van sectoren zoals logistiek en hightech voortkomt uit strategische keuzes en samenwerking op regionaal en nationaal niveau.

Oproep tot actie Het debat werd afgesloten met een samenvatting en een oproep tot actie. Beckmann: 'Als logistieke sector hebben we de afgelopen jaren grote stappen gezet in energievoorziening en biodiversiteit. We laten zien dat we de ecologische waarde kunnen verhogen en dat logistiek vastgoed slechts een klein deel van de ruimte inneemt.'

Om het debat over ruimtegebruik en economie te winnen, moet de sector volgens het Dilas-bestuurslid blijven innoveren en het gesprek aangaan met beleidsmakers en de samenleving.

Samsom beaamde dit en stelde dat politiek vaak draait om emoties: 'De eenheden in de politiek zijn helaas vooral ergernis, opwinding, hoop en inspiratie.'

Beckmann reageerde door de esthetische en duurzame oplossingen die de sector al biedt, te benadrukken. Hij nodigde Samsom uit voor een bezoek aan succesvolle projecten zoals het Schiphol Trade Park.

Tot slot van het evenement kwam hij tot een conclusie. ‘Vanuit Dilas willen we de vooroordelen weghalen, de discussie voeren en daarbij de feiten delen. De overheid hoeft van ons geen regie te voeren, maar zal op zijn minst een visie moeten hebben die naar voren kijkt. Schets niet wat je niet wilt, maar juist wat je wel zou willen.’

'Dat geeft bedrijven handvatten die mee willen denken en goed ondernemerschap willen tonen. En daarmee help je provincies en gemeenten met het vormen van goed ruimtelijk beleid. Die kant moeten we met z’n allen op’, aldus Beckmann.

Wat voor economie willen we zijn? ‘Leer van de keuzes van Singapore’

Grootschalig vastgoed

Grootschalig vastgoed BCI: logistiek vastgoedmarkt krabbelt op, leegstand neemt toe

Grootschalig vastgoed Herontwikkeling bedrijfslocaties : Leidraad biedt gemeenten houvast